Czym jest mikrobiom skóry głowy?
Czym jest mikrobiom skóry głowy?
R.J.: Mikrobiom, czyli niewidzialny ekosystem żywych mikroorganizmów, jest integralną częścią powierzchni skóry głowy. Składa się w większości z bakterii (głównie Staphylococcus epidermidis i Propionibacterium acnes, obecnie znanych jako Cutibacterium acnes) oraz drożdży (z silną przewagą Malassezia Restricta). Na każdy cm2 przypadają miliony tych mikroorganizmów! Jak w każdym ekosystemie, żyją one w równowadze między sobą oraz ze skórą głowy, która dostarcza im niezbędnych składników odżywczych – głównie potu i łoju. Podobnie jak w przypadku skóry twarzy i ciała, mikrobiom pełni na skórze głowy przede wszystkim funkcję ochronną przed patogennymi mikroorganizmami. Każdy człowiek ma na skórze głowy własny indywidualny mikrobiom, który może się zmieniać w zależności od pory roku, a nawet w ciągu tego samego dnia – na przykład kiedy myjesz włosy.
Czym różni się mikrobiom skóry głowy od mikrobiomu skóry na pozostałych obszarach ciała?
R.J.: Populacje bakterii i drożdży żyjące na skórze ciała różnią się od tych zamieszkujących skórę głowy. Ponadto nawet na ciele są one różne w zależności od tego, w jakim dokładnie obszarze występują, ponieważ doskonale dostosowują się do otoczenia. Na przykład gatunki bakterii obecne pod naszymi pachami, a więc w obszarze, który wytwarza dużo potu, wcale nie są takie same jak te na przedramionach.
Mikrobiom skóry głowy w rzeczywistości bardziej przypomina mikrobiom czoła, ponieważ wydzielanie potu i łoju jest podobne w obu tych strefach – chociaż obecność włosów na skórze głowy sprawia, że ten obszar jest rzeczywiście wyjątkowy.
Jakie są najnowsze odkrycia naukowe dotyczące mikrobiomu skóry głowy?
R.J.: Po dokładnym zidentyfikowaniu głównych kolonii bakterii i drożdży na skórze głowy,1 badania prowadzone w L'Oréal pozwoliły nam zidentyfikować inne potencjalne funkcje tego mikrobiomu. Niedawno odkryliśmy, że bakterie Cutibacterium acnes mogą w rzeczywistości być źródłem witamin i niezbędnych aminokwasów dla skóry głowy, tak samo jak niektóre bakterie dla jelit.2 Kolejnym przełomem jest to, że udało nam się zsekwencjonować cały genom Malassezia Restricta.3 Ułatwi nam to teraz badanie drożdży, które biorą udział w powstawaniu łupieżu.
Jaką rolę zatem odgrywa mikrobiom w rozwoju łupieżu?
R.J.: Grzyby z gatunku Malassezia restricta są główną przyczyną powstawania łupieżu. Ostatnie badania prowadzone przez L'Oréal4 wykazały, że na głowie z łupieżem jest ich 10 razy więcej niż na zdrowej skórze głowy. Co więcej, z prowadzonych przez nas badań in vitro wynika, że Malassezia restricta są toksyczne dla komórek skóry.5 Nie znamy jeszcze dokładnych mechanizmów odpowiedzialnych za ich wpływ na tworzenie się łupieżu, ale obecnie badamy kilka różnych hipotez. Zaobserwowaliśmy również, że na skórze z łupieżem jest zaburzona równowaga bakteryjna – następuje wzrost ilości Staphylococcus i spadek Cutibacterium acnes. Dlatego staramy się dokładnie zrozumieć, co prowadzi do wywołania braku równowagi (dysbiozy) mikrobiomu i jak wpływa to – bezpośrednio bądź pośrednio – na łupież. Jednego jesteśmy pewni – sebum obecne na skórze głowy, którym żywi się Malassezia, jest niezbędne do powstania łupieżu. Bez wydzielania sebum, tak jak na przykład ma to miejsce w przypadku dzieci, nie ma łupieżu!
Jakie inne czynniki są odpowiedzialne za łupież?
R.J.: Uważamy, że obok grzybów Malassezia i łoju za łupież są w dużej mierze odpowiedzialne indywidualne predyspozycje każdego człowieka. U niektórych ludzi prawdopodobieństwo wystąpienia łupieżu jest większe niż u innych – z powodu przesuszenia skóry głowy bądź zaburzenia funkcji ochronnej skóry, a także wskutek nieprawidłowego działania immunologicznych bądź antyoksydacyjnych mechanizmów obronnych. To wszystko powoduje, że łupież jest bardzo powszechnym schorzeniem, które dotyka – w jakimś momencie życia – prawie połowę populacji na całym świecie.
Klinika włosów
i skóry głowy