Plamy starcze - powstawanie i zapobieganie

Jeśli w ostatnim czasie na Twojej skórze pojawiły się drobne, płaskie plamki o wyraźnym brązowym kolorze, istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że to plamy starcze. To niezwykle częsty problem, który, wbrew swojej popularnie stosowanej nazwie, niekoniecznie występuje wyłącznie u osób w dojrzałym wieku. I choć plamy starcze na dłoniach, nogach czy też twarzy nie stwarzają zagrożenia, dla większości z nas to dość istotny problem estetyczny, który może poważnie wpłynąć na pogorszenie samooceny. Zastanawiasz się, skąd się biorą plamy starcze, jak usunąć takie przebarwienia i zapobiegać ich dalszemu powstawaniu? Zapoznaj się z poniższym artykułem.

Co to są plamy starcze?

Plamy starcze, plamy wątrobowe, plamy pigmentacyjne, plamy soczewicowate – co to jest? Te określenia opisują jedną z najpowszechniejszych form przebarwień skóry. Hiperpigmentacja tego typu jest zazwyczaj charakterystyczna szczególnie dla osób od ok. 50. roku życia, ale należy pamiętać, że nie jest to reguła. Choć prawdopodobieństwo wystąpienia takich plam na rękach, twarzy, dekolcie czy nogach wzrasta wraz z wiekiem, nie brakuje znacznie młodszych kobiet i mężczyzn, którzy również dostrzegają je na skórze.

Za powstawanie plam starczych odpowiada bezpośrednio zwiększona produkcja melaniny, a więc naturalnego barwnika występującego nie tylko w naszej skórze, ale także we włosach czy tęczówkach. To właśnie ilość melaniny jest odpowiedzialna za stopień jasności naszej karnacji. Nadmiar tego barwnika może powodować przebarwienia na twarzy oraz na innych częściach ciała. Plamki wyraźnie różnią się kolorem od reszty skóry i mogą pozostawać widoczne nawet pod makijażem.

Plamy starcze – jak wyglądają?

Wiele osób zastanawia się, jak wyglądają plamy soczewicowate i w jaki sposób odróżnić je od innych przebarwień. Pod pewnymi względami plamy starcze przypominają piegi – które także należą do grupy przebarwień skórnych – jednak są od nich zdecydowanie większe. Podczas gdy piegi standardowo posiadają wielkość od 1 do 5 mm, plamy wątrobowe na twarzy czy dłoniach mogą sięgać nawet kilku centymetrów. Są też wyraźniej odgraniczone od pozostałej części skóry i mają nieregularny kształt.

Co ważne, pomimo określenia „plamy wątrobowe”, występowanie takich przebarwień nie ma nic wspólnego z zaburzeniami pracy wątroby. Tę nazwę zawdzięczają natomiast charakterystycznej, brązowej barwie, która z wiekiem może stawać się ciemniejsza i bardziej widoczna, szczególnie w przypadku osób o jasnej karnacji.

W większości przypadków plamy soczewicowate na skórze pojawiają się ok. 50 roku życia, jednak, jak już wspominaliśmy, może mieć to miejsce wcześniej. Zdarza się, że mają one charakter wrodzony, zwykle jednak nabywamy je na skutek narażenia naszej skóry na działanie czynników zewnętrznych o ne. Warto pamiętać, że plamy starcze są całkowicie płaskie i niewyczuwalne pod palcami. Jeśli posiadamy jakiekolwiek przebarwienie, które z biegiem czasu zaczyna diametralnie zmieniać kształt, rozmiar i fakturę lub powoduje nieprzyjemne dolegliwości, jak ból czy swędzenie, należy skontaktować się ze specjalistą.

Najczęściej występujące są bez wątpienia starcze plamy na twarzy – to w tym miejscu nasza skóra jest zarówno najbardziej wyeksponowana na czynniki zewnętrzne, jak i najcieńsza, a przez to delikatniejsza. Równie powszechne są plamy na dłoniach, gdzie skóra także jest wrażliwa, a często też słabiej chroniona przed uszkodzeniami i promieniowaniem słonecznym. Oprócz tego mogą się pojawić plamy starcze na plecach, ramionach, dekolcie czy też na nogach.

Plamy starcze – przyczyny

Plamy wątrobowe na rękach czy twarzy często są uważane za naturalny element procesu starzenia się. Rzeczywiście, wraz z upływem kolejnych lat ten problem może się pogłębiać, co wiąże się m.in. z faktem, że spada ilość kolagenu oraz elastyny w naszej skórze, wobec czego staje się ona wrażliwsza i bardziej podatna zarówno na podrażnienia, jak i właśnie przebarwienia. Oprócz tego osoby dojrzałe mogą zmagać się z zaburzeniami gospodarki hormonalnej – które wywołuje np. menopauza – co także może znacząco wpływać na pogorszenie się stanu naszej skóry.

Główną przyczyną plam starczych na rękach i innych częściach ciała jest bez wątpienia promieniowanie UV. To właśnie ekspozycja na słońce stymuluje produkcję melaniny, która odpowiada zresztą za powstawanie tak pożądanej przez wiele osób opalenizny. Niestety częste kąpiele słoneczne, w dodatku bez odpowiedniej ochrony, mogą prowadzić do różnorodnych problemów skórnych, takich jak oparzenia, podrażnienia i właśnie hiperpigmentacja.

Co ważne, przebarwienia na twarzy od słońca nie powstają od razu po opalaniu. Zwykle są one skutkiem długotrwałej ekspozycji na promienie słoneczne, wobec czego brązowe plamy na rękach lub twarzy mogą uwydatnić się po latach. Brak stosowania właściwej fotoprotekcji znacząco przyspiesza proces starzenia się skóry, co w połączeniu z innymi czynnikami sprzyjającymi powstawaniu przebarwień może spowodować, że będziemy wyglądać na zdecydowanie starszych niż w rzeczywistości. Nakładanie kremów z filtrami wyłącznie na twarz nie wystarczy – powinniśmy dbać o ochronę skóry całego ciała.

Do czynników, które przyczyniają się do powstawania plam soczewicowatych na twarzy i nie tylko zaliczamy również:

• przyjmowanie niektórych leków;
• spożywanie ziół zwiększających wrażliwość na słońce;
• predyspozycje genetyczne (mowa wtedy o plamach starczych o charakterze wrodzonym);
• przebyte wcześniej stany zapalne skóry;
• nieodpowiednią pielęgnację.

Warto zatrzymać się szczególnie przy tym ostatnim punkcie. To właśnie zaniedbywanie pielęgnacji jest częstym czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia plam wątrobowych na dłoniach, szyi oraz dekolcie. Wiele osób, mimo dość rozbudowanej rutyny pielęgnacyjnej, często pomija te obszary skóry w trakcie nakładania kremów czy balsamów. Tymczasem należy pamiętać, że zarówno skóra na dłoniach, jak i na dekolcie czy szyi jest bardzo cienka i wrażliwa. Oznacza to, że może najbardziej potrzebować regularnego nawilżania oraz odżywiania.

Jak usunąć plamy wątrobowe na skórze?

Zanim zaczniesz się zastanawiać, jak zlikwidować plamy starcze na twarzy, zdecydowanie dobrze jest rozważyć wcześniejszą konsultację z dermatologiem. Wyraźne przebarwienia na skórze mogą być zupełnie niegroźne i wynikać m.in. z nadmiernego przebywania na słońcu, niemniej jeśli ich wygląd czy kształt budzi Twoje wątpliwości, warto zasięgnąć opinii specjalisty. To jego zadaniem będzie zidentyfikowanie ciemnych plam na rękach, twarzy lub nogach i wykluczenie ewentualnych poważniejszych problemów, np. czerniaka, czyli nowotworu skóry.

Jak usunąć plamy starcze? Przede wszystkim zalecane jest, aby w miarę możliwości zareagować dość szybko. Im wcześniej w naszej codziennej pielęgnacji zagoszczą odpowiednie kosmetyki z właściwie dobranymi składnikami aktywnymi, tym szybciej uda nam się zminimalizować przebarwienia i ponownie cieszyć się skórą o równomiernym kolorycie.

Podstawą pielęgnacji jest oczywiście ochrona przeciwsłoneczna, o której więcej opowiemy poniżej. Oprócz tego w rutynie powinny zagościć produkty o działaniu rozjaśniającym i antyoksydacyjnym. Pamiętajmy, aby mieć też pod ręką kosmetyki zawierające substancje przeciwzapalne, jako że stan zapalny na skórze może przyczyniać się do powstawania kolejnych przebarwień.

Dodatkowo nie zapominajmy o regularnym odżywianiu i nawilżaniu skóry. Wzmocnienie jej naturalnej bariery ochronnej to wsparcie dla skóry w walce z plamami oraz w zapobieganiu ich powstawania. Codzienne oczyszczanie rano i wieczorem również jest etapem obowiązkowym, w żadnym razie nie powinniśmy też zapominać o peelingach. To dzięki nim możliwe jest usunięcie martwych komórek naskórka, co zarówno wspiera jego odnowę, jak i wygładza skórę oraz pomaga w wyrównaniu jej kolorytu.

Czym smarować plamy starcze? Wybrany krem lub serum na plamy starcze może zawierać:

• witaminę C;
• retinoidy;
• niacynamid;
• kwas ferulowy;
• kwas migdałowy;
• kwas azelainowy;
• arbutynę.

Może się zdarzyć, że nawet dobrej jakości krem na plamy starcze na twarzy nie wystarczy i potrzebne będą profesjonalne zabiegi. Wysoką skutecznością wykazują się m.in. peelingi chemiczne – koniecznie powinny być wykonywane przez specjalistę, który odpowiednio dobierze stężenie wybranego preparatu. Oprócz tego często stosowany jest laser na plamy starcze. Dermatolog lub kosmetolog może zaproponować również mezoterapię igłową oraz różnorodne terapie rewitalizujące i antyoksydacyjne.

Co na plamy starcze? Przede wszystkim: profilaktyka

Zamiast zachodzić w głowę, jak zlikwidować plamy starcze na dłoniach, twarzy czy nogach, zdecydowanie lepiej jest zapobiegać ich powstawaniu. Proces usuwania plam soczewicowatych słonecznych może niestety być dość żmudny i długotrwały, jednak możemy się przed tym uchronić, wdrażając odpowiednie działania profilaktyczne. Tym bardziej, że w późniejszym czasie nawet profesjonalne zabiegi mogą nie dać nam w pełni zadowalającego efektu.

Najważniejszym elementem profilaktyki jest oczywiście fotoprotekcja. Stosowanie kosmetyków z wysokim filtrem SPF przed każdorazowym wyjściem na słońce to podstawa ochrony przed podrażnieniami, poparzeniami, przyspieszonym starzeniem się skóry i oczywiście – przed przebarwieniami. Pamiętajmy też o tym, że produkty przeciwsłoneczne należy reaplikować, najlepiej co 2-3 godziny lub po wyjściu z wody, jeśli spędzamy czas np. nad morzem lub na basenie. Im jaśniejsza jest nasza karnacja, tym wyższy powinien być faktor SPF. Skórę powinniśmy chronić przed słońcem także za sprawą odzieży, nakryć głowy czy okularów z filtrami UV.

Co stosować na plamy starcze, by zredukować ryzyko ich występowania? Kosmetyki o działaniu nawilżającym, odżywczym i odbudowującym będą wzmacniać barierę ochronną skóry i zmniejszać prawdopodobieństwo występowania problemów skórnych. Takie składniki, jak nawilżający kwas hialuronowy czy też regenerujące ceramidy są niezwykle skuteczne niezależnie od posiadanego rodzaju skóry. Nie zapominajmy przy tym o efektywnym, a jednocześnie delikatnym oczyszczaniu – niedokładne usuwanie zanieczyszczeń z powierzchni skóry może się przyczynić do gwałtownego pogorszenia jej kondycji.

Poza wyborem odpowiednich produktów bardzo ważna jest sama aplikacja. Zwracajmy uwagę na to, aby nakładać kosmetyki również na dłonie, szyję, dekolt czy ramiona. Dzięki temu w późniejszym czasie nie będziemy potrzebowali specjalnego kremu na plamy starcze na dłoniach – a jednocześnie zatroszczymy się o to, by skóra na nich zawsze była miękka i gładka. Dotyczy to także produktów z filtrami UV; zdarza się, że zapominamy, że przed słońcem należy chronić też szyję i dłonie, które są stale narażone i wystawione na działanie promieni słonecznych.

Plamy soczewicowate, a codzienne nawyki

Warto pamiętać, że kosmetyki to nie jedyny sposób na to, aby zadbać o swoją skórę i zapobiec plamom starczym na nogach czy rękach. Oprócz tego możemy – i powinniśmy – nawilżać ją oraz odżywiać od środka. Zbilansowana dieta, bogata w cenne witaminy i minerały, przynosi korzyści zarówno w kontekście naszego zdrowia, jak i wyglądu oraz kondycji skóry, włosów czy paznokci. Szczególnie pomocne będą witaminy A, C, D, E i z grupy B, a do tego cynk, selen i krzem. Równie istotne jest regularne picie wody.

Zdrowy tryb życia to jednak nie tylko dieta. Dobrze jest też zatroszczyć się o to, by zawsze znaleźć czas na odpoczynek i by przesypiać wystarczającą liczbę godzin. Unikanie stresu i zdrowy sen również przyczyniają się do utrzymania naszej skóry w doskonałej formie.

Plamy soczewicowate starcze nie muszą być naszym problemem, jeśli odpowiednio wcześniej dostarczymy skórze tego, czego najbardziej potrzebuje. W ten sposób na dłużej zachowa młody wygląd, będzie pełna blasku i jędrna.

Kosmetyki na przebarwienia

Plamy starcze na plecach, dłoniach, twarzy czy ramionach to tylko jeden z typów przebarwień, które mogą wystąpić na naszej skórze. Ciemne plamy na rękach lub policzkach występują także w przypadkach innych rodzajów hiperpigmentacji. By skutecznie przeciwdziałać przebarwieniom, warto pamiętać o właściwej pielęgnacji – dotyczy to zarówno młodych, jak i dojrzałych osób.

Kobietom w okresie okołomenopauzalnym polecamy szczególnie Neovadiol Magistral Odżywczy krem przeciw przebarwieniom SPF 50 od marki Vichy. W składzie znalazły się proksylan, polisacharydy z nasion kasji, niacynamid, kwas hialuronowy. Produkt zapewnia szerokie spektrum ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB, koryguje zmarszczki, redukuje przebarwienia i poprawia elastyczność skóry. Krem wspiera i pielęgnuje skórę kobiet w okresie okołomenopauzalnym oraz skutecznie chroni przed promieniowaniem UV.

W walce z przebarwieniami mogą pomóc także kosmetyki z serii Liftactiv B3. Jednym z nich jest Vichy Lifactiv B3 krem przeciw przebarwieniom na noc. Zawiera stabilną formę 0,15% czystego retinolu oraz 4% niacynamidu, które stanowią kombinację działającą na odnowę komórkową skóry. Krem wspiera proces regeneracji zachodzący w skórze podczas snu, redukując przebarwienia oraz powstawanie zmarszczek, w tym zmarszczek czołowych, policzkowych i kurzych łapek.

O poranku możesz natomiast sięgnąć po Liftactiv B3 krem przeciw przebarwieniom SPF 50. Tutaj także znajdziemy niacynamid, a oprócz tego polisacharydy z nasion kasji, 3% proxylane i ochrona przeciwsłoneczna SPF50 o szerokim spektrum działania. Dzięki temu zapobiega pigmentacji wywołanej negatywnym działaniem promieniowania UV. Formuła pomaga zredukować ciemne plamy na skórze, a przy tym zapewnia 48-godzinne długotrwałe nawilżenie. Dodatkową korzyścią jest kremowa, aksamitna konsystencja.

Twoją pielęgnację może uzupełnić Liftactiv B3 serum na przebarwienia i zmarszczki, które można stosować codziennie rano i wieczorem. W składzie znalazło się 5% niacynamidu, kwas glikolowy, witamina Cg. Serum skutecznie redukuje plamy i przebarwienia, wygładza zmarszczki i wyrównuje kolor skóry. Do tego zapewnia skórze blask. Skoncentrowana formuła działa na różnych poziomach naskórka w celu zmniejszenia widoczności przebarwień.

Plamy starcze na skórze – podsumowanie

Ciemne plamy na twarzy, nogach, plecach, a także plamy na rękach – brązowe lub beżowe – to najczęściej nic innego, jak plamy starcze. Choć ich pojawienie się w żaden sposób nie zagraża naszemu zdrowiu, mogą one obniżać samoocenę i wpływać na ogólny wygląd naszej skóry. Ważne jest, aby zapobiegać występowaniu plam soczewicowatych zarówno poprzez ochronę przeciwsłoneczną i odpowiednią pielęgnację, jak i zdrowe codzienne nawyki. W razie pojawienia się plam wątrobowych istnieje wiele skutecznych metod ich zwalczania. Warto przede wszystkim sięgnąć po wysokiej jakości kosmetyki zawierające odpowiednio dobrane składniki aktywne.

Tekst został zweryfikowany przez dr n. farm. dr n. chem. inż. Martę Pawłowską.
Za deklaracje marketingowe odpowiada Vichy.

Dr n. farm. dr n. chem. inż. Marta Pawłowska, Safety Assessor

Bibliografia:
1. Engler-Jastrzębska M., Kamm A., Molekularne podstawy pigmentacji skóry. Etiologia i profilaktyka hiperpigmentacji, „Kosmetologia Estetyczna” 3 / 2019 / vol. 8.
2. Malara B., Malara R., Charakterystyka przebarwień skóry i metod ich redukcji, „Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej” 2023, nr 8.
3. Sadowska A., Kamm A., Sposoby zapobiegania i niwelowania hiperpigmentacji skóry twarzy w gabinecie kosmetologicznym. Ocena aktualnego stanu wiedzy społeczeństwa, „Kosmetologia Estetyczna” 4 / 2020 / vol. 9.
4. https://academic.oup.com/jaoac/article/103/4/1167/5862341.