Uderzenia gorąca - jak sobie radzić i zadbać o siebie w okresie menopauzy?

Menopauza to niezwykle ważny i często dość trudny czas w życiu każdej kobiety. I choć towarzyszące temu zjawisku objawy mogą być naprawdę zróżnicowane i odczuwalne w indywidualny sposób, nie da się ukryć, że do najpowszechniejszych należą uderzenia gorąca. Mimo że same w sobie nie stanowią zagrożenia dla naszego zdrowia, mogą znacząco obniżyć nastrój i utrudnić codzienne funkcjonowanie. Czym właściwie są uderzenia gorąca przy menopauzie? Jak złagodzić towarzyszący im dyskomfort?

Jak wyglądają uderzenia gorąca w menopauzie?

Uderzenia gorąca, nazywane też napadami lub wybuchami gorąca, to jeden z najczęściej występujących objawów u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. To nagłe, zwykle bardzo intensywne uczucie ciepła przepływające przez całe ciało, które najczęściej zaczyna się w okolicach twarzy, szyi oraz klatki piersiowej.

Jak długo trwa uderzenie gorąca przy menopauzie? Może ono minąć po zaledwie kilkunastu sekundach, jednak zdarza się, że trwa nawet kilka minut. U wielu kobiet takie uderzenia gorąca pojawiają się codziennie. W trakcie pojedynczego epizodu skóra może stać się zaczerwieniona i rozgrzana, szczególnie w tak delikatnych obszarach jak twarz i szyja. Dodatkowo mogą wystąpić duszności, zimne poty czy nadmierna potliwość.

Zjawisko to występuje zarówno za dnia, jak i w nocy, co prowadzi zwykle do problemów ze snem. Uderzenia gorąca, których kobiety doświadczają kilkanaście razy dziennie, poważnie obniżają komfort życia: utrudniają wypoczynek, wykonywanie codziennych obowiązków, wpływają też na ogólne samopoczucie.

Czy uderzenia gorąca są niebezpieczne? Nie, jeśli rzeczywiście są powiązane z okresem menopauzy. To wynik naturalnego procesu zachodzącego w tym czasie w organizmie kobiety. Natomiast jeśli utrudniają one codzienne funkcjonowanie lub sen warto skonsultować się z lekarzem.

Uderzenia gorąca – menopauza czy coś innego?

Warto podkreślić, że nagłe uczucie gorąca, które powtarza się od kilku razy w tygodniu do nawet kilkunastu razy dziennie, niekoniecznie musi towarzyszyć wyłącznie paniom w czasie przekwitania. Nie brakuje przypadków, w których podobne objawy dostrzegają u siebie kobiety w trakcie ciąży lub tuż po porodzie. Zarówno moment oczekiwania na dziecko, jak i sam połóg wiążą się z wahaniami gospodarki hormonalnej, wobec czego może minąć trochę czasu, zanim organizm odzyska równowagę.

Zdarza się jednak, że uczucie gorąca wewnątrz organizmu to znak wskazujący na nadczynność tarczycy lub inne zaburzenia hormonalne. Również osoby borykające się z migrenami doświadczają takiego zjawiska, które również może być połączone ze wzmożoną potliwością. Ponadto istnieje zależność pomiędzy wysokim cholesterolem a uderzeniami gorąca – mogą one bowiem wskazywać na problemy z sercem lub układem krwionośnym.

Jeśli masz wątpliwości, czy uderzenia gorąca wynikają z menopauzy, jesteś w wieku niewskazującym na czas przekwitania ani nie spodziewasz się dziecka, warto w razie potrzeby zasięgnąć opinii specjalisty. Niektóre kobiety wkraczają w okres menopauzy przedwcześnie, co może być np. uwarunkowane genetyczne lub spowodowane innymi czynnikami, co dobrze zbadać pod opieką profesjonalisty.

Napady gorąca - przyczyny

Szacuje się, że nawet 85% kobiet w okresie okołomenopauzalnym zmaga się z uderzeniami gorąca. Ale co właściwie powoduje to niespodziewane uczucie gorąca, które może być tak uciążliwe? Najprawdopodobniejszą przyczyną są wahania hormonalne charakterystyczne właśnie dla przekwitania. W tym czasie może dojść do diametralnego spadku estrogenu i folitropiny, a więc kluczowych hormonów, które mogą też oddziaływać na produkcję serotoniny (zwanej hormonem szczęścia).

Zaburzenia hormonalne towarzyszące menopauzie mogą zaburzać naturalny proces termoregulacji w naszym ciele, stąd też zmienia się sposób odczuwania temperatury. Co za tym idzie – pojawiają się uderzenia gorąca w nocy i za dnia, które niestety trudno jest przewidzieć.

Kiedy mijają uderzenia gorąca? W skrajnych przypadkach mogą trwać nawet przez 10 lat. Dlatego warto jest podjąć odpowiednie środki pozwalające na złagodzenie dyskomfortu. Istnieją zarówno naturalne sposoby na uderzenia gorąca, jak i rozwiązania farmakologiczne. To, kiedy wkroczymy w okres menopauzy, jest uzależnione od wielu kwestii (m.in. genów oraz trybu życia), jednak najczęściej pierwsze objawy pojawiają się między 45. a 55. rokiem życia, gdy stopniowo wygasają funkcje jajników, w tym produkcja kluczowych hormonów płciowych.

Oprócz tego warto wskazać także inne czynniki, które nierzadko wzmacniają lub zwiększają częstotliwość nocnych uderzeń gorąca. Przyczyny mogą być następujące:

• otyłość i nadwaga (tycie w menopauzie to równie częsty objaw wskazywany przez kobiety);
• niezdrowa dieta, w tym stosowanie dużych ilości ostrych przypraw oraz częste sięganie po kofeinę;
• używki;
• częste narażenie na stres;
• noszenie syntetycznych materiałów, takich jak poliester – ubrania wykonane z tkanin tego typu nie pozwalają na odpowiednią cyrkulację powietrza, co może wzmagać m.in. potliwość.

Uderzenia gorąca i poty – jak wpływają na codzienne życie?

Jak już wspomnieliśmy, powtarzające się nawet kilka lub kilkanaście razy dziennie uderzenia gorąca znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie. To niespodziewane zjawisko trudno jest przewidzieć lub powstrzymać, wobec czego może zaburzyć dotychczasową rutynę i tryb dnia.

Wiele kobiet wskazuje, że najbardziej uciążliwe jest uczucie gorąca w nocy. Doznanie może być tak silne, że nas wybudzi i utrudni ponowne zaśnięcie. Stąd też przy menopauzie tak często występują kłopoty ze snem i odpoczynkiem, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Zmęczenie i uderzenia gorąca także występują w parze. Wiąże się to zarówno z niewystarczającą ilością snu, jak i ogólnym osłabieniem. Codzienne doświadczanie nagłych uderzeń gorąca zazwyczaj okazuje się wyczerpujące, szczególnie jeśli wraz z nimi pojawiają się zimne poty i duszności.

Warto też podkreślić, że ten aspekt menopauzy nie jest też zazwyczaj obojętny dla naszej skóry. Nadmierne pocenie może nie tylko wymagać znacznie dokładniejszego i skuteczniejszego oczyszczania, ale i przyczynić się do podrażnień czy odparzeń. Niespodziewane uczucie gorąca na twarzy, szyi i dekolcie tak samo pozostawia ślad na delikatnej skórze w tych miejscach, zwłaszcza gdy wraz z nim pojawiają się zaczerwienienia. Nic zatem dziwnego, że kobiety w okresie menopauzalnym tak często dostrzegają, że ich skóra stała się przesuszona lub odwodniona, a także bardziej wrażliwa na czynniki zewnętrzne.

Nie można też pominąć innej kwestii, która wiąże się z uderzeniami gorąca – objawy fizyczne pociągają za sobą również objawy psychiczne. Osoby zmagające się z tak intensywnymi wybuchami ciepła w obrębie ciała zwykle doznają wówczas silnego uczucia niepokoju i dezorientacji, zwłaszcza gdy doświadczają tego po raz pierwszy. Długofalowo, co wiąże się bezpośrednio ze spadkiem poziomu serotoniny, może to prowadzić nawet do obniżenia nastroju, ale również do stanów depresyjnych.

Co na uderzenia gorąca będzie najlepsze?

Co brać na uderzenia gorąca? Jeśli objawy towarzyszące menopauzie stały się dla Ciebie zbyt uciążliwe i domowe sposoby nie pomagają, dobrze będzie rozważyć wdrożenie środków farmakologicznych. Dlatego zalecane jest, aby w okresie przekwitania pamiętać o regularnych wizytach lekarskich. Specjalista może na bieżąco monitorować nasze zdrowie i doradzić nam nie tylko w kwestii odpowiednich farmaceutyków, ale także pod kątem zmiany trybu życia.

Najczęściej, kiedy objawy menopauzy przybierają na sile, wdrażana jest tzw. hormonalna terapia zastępcza (w skrócie HTZ). Opiera się ona na przyjmowaniu tabletek zawierających głównie estrogeny, a czasem też progesteron, co ma za zadanie wyrównać poziom tych hormonów w naszym organizmie i wspomóc go w odzyskaniu dotychczasowej równowagi. Należy jednak pamiętać, że środki tego typu powinny być przyjmowane wyłącznie pod ścisłą kontrolą lekarza, co umożliwi ograniczenie potencjalnych skutków ubocznych.

Co na menopauzę (uderzenia gorąca mogą być tylko jednym z objawów) można jeszcze przyjmować? Coraz chętniej stosowaną alternatywą jest też terapia fitoestrogenami. To substancje pochodzenia roślinnego, których budowa przypomina estrogeny produkowane przez jajniki. Taka suplementacja również wymaga wcześniejszych badań w celu określenia potencjalnych przeciwwskazań.

W przypadku, gdy uderzenia gorąca oraz inne symptomy charakterystyczne dla menopauzy powodują długotrwałe obniżenie nastroju i pogorszenie samopoczucia, warto jest rozważyć wizytę u psychoterapeuty. Przekwitanie to dla wielu kobiet okres kojarzący się z przemijaniem i utratą młodości, wobec czego może dojść do pojawienia się lub pogłębienia kompleksów. Rozmowa z psychoterapeutą może pomóc w uporządkowaniu emocji i odzyskaniu pewności siebie.

Uderzenia gorąca, menopauza – jak złagodzić dyskomfort?

Należy pamiętać, że na zmniejszenie napadów gorąca znacząco może wpłynąć zmiana dotychczasowego trybu życia. Jak wskazaliśmy wcześniej, istnieje szereg czynników, które mogą sprawić, że menopauza okaże się trudniejsza do przejścia, dlatego w miarę możliwości warto jest je ograniczyć. Dotyczy to szczególnie zrezygnowania z używek oraz spożywania dużej ilości kofeiny.

Aby uderzenia gorąca i poty nie były aż tak uciążliwe, dobrze jest dokładnie przejrzeć swoją garderobę. Odzież wykonana z poliestru czy akrylu powinna pójść w odstawkę – zamiast tego postawmy na len, bawełnę czy wiskozę, a więc tkaniny przewiewne, które nie będą wzmagać potliwości i poczucia wysokiej temperatury.

Bardzo istotną kwestią jest stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety. Spożywanie wysoko przetworzonej żywności typu fast food nie tylko może nasilić objawy menopauzy, ale także spowodować szybki przyrost wagi. Zamiast tego sięgajmy po warzywa i owoce, świeże ryby oraz produkty pełnoziarniste. Warto zwrócić uwagę, czy nasze posiłki są bogate w kwasy omega-3 i omega-6, błonnik oraz witaminy z grupy B.

Nie bez znaczenia jest też regularne picie wody – standardowo każdy z nas powinien przyjmować około 2 litrów płynów dziennie. Podczas przekwitania to zapotrzebowanie może się zwiększać, ponieważ organizm będzie szybciej się odwadniał, jeśli nagłe uderzenia gorąca powodują też intensywne pocenie się.

Zdrowy tryb życia znakomicie uzupełni aktywność fizyczna. Pamiętajmy, że wcale nie musimy codziennie odbywać długich, wyczerpujących treningów, aby przyniosło to pozytywne rezultaty. Wystarczą regularne spacery, możemy też rozważyć zapisanie się na jogę lub zajęcia fitness – w zależności od naszych możliwości.

Oprócz tego troszczmy się o to, aby zawsze znaleźć czas na odpoczynek, co także ma znaczenie pod kątem wybuchów gorąca – przyczyny tego zjawiska mogą bowiem leżeć w nadmiernej ilości stresu. Jeżeli trudno nam się odprężyć w ciągu dnia lub też mamy trudności z zasypianiem, być może warto wypróbować różnorodne techniki relaksacyjne, np. ćwiczenia oddechowe czy medytację.

Uderzenia gorąca na twarz – nie zapomnij o pielęgnacji

Jak już wiemy, uczucie gorąca na twarzy oraz na całym ciele może spowodować pogorszenie się kondycji naszej skóry. Wywołane spadkiem estrogenu zmiany skórne w menopauzie zwykle wiążą się z pogłębianiem zmarszczek i powstawaniem kolejnych, a także przyspieszoną utratą jędrności, elastyczności i nawilżenia skóry.

Dlatego w tym czasie pamiętajmy o odpowiednio skomponowanej rutynie pielęgnacyjnej bazującej na składnikach nawilżających, odżywczych, regenerujących i przeciwstarzeniowych. Szczególnie pomocne będą takie substancje jak kwas hialuronowy, niacynamid oraz odbudowujące lipidy. Poranna pielęgnacja skóry dojrzałej powinna też obowiązkowo zawierać kosmetyki z filtrami SPF, ponieważ promieniowanie UV może nie tylko podrażniać i przesuszać skórę, ale też przyspiesza jej starzenie się.

Dodatkową korzyścią jest to, że rytuał pielęgnacyjny to dla wielu z nas znakomity sposób na relaks. Nakładanie zarówno kremu do twarzy, jak i balsamu do ciała to świetna okazja do zatroszczenia się i o skórę, i o swoje samopoczucie.

W pielęgnacji twarzy może zagościć m.in. Neovadiol Kompleks Uzupełniający Odbudowujący, modelujący owal twarzy krem na noc. Jego formuła zawiera niacynamid oraz substancję aktywną pozyskiwaną z nasion kasji (w składzie znajdziesz ją pod nazwą Cassia Angustifolia Seed Polysaccharide), które kompensują wpływ zmian hormonalnych na skórę oraz wypełniający, ujędrniający kwas hialuronowy. Krem poprawia elastyczność i jędrność skóry, a do tego zapewnia natychmiastowy efekt chłodzenia skóry o -2,7℃*.

Uderzenia gorąca – przyczyny i sposoby. Podsumowanie

Menopauza może wywołać szereg symptomów, które nierzadko mają duży wpływ na nasze codzienne funkcjonowanie. Wśród nich znalazły się uderzenia gorąca, które mogą występować kilkakrotnie w ciągu dnia i nocy. Co na wybuchy gorąca jest najskuteczniejsze? Przede wszystkim należy pamiętać o zdrowych nawykach, dotyczących zarówno odżywiania, jak i aktywności fizycznej. Natomiast, aby zapobiec negatywnym zmianom w wyglądzie naszej skóry, warto stosować sprawdzoną pielęgnację w oparciu o skuteczne składniki aktywne.

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Aleksandrę Wójcicką.
Za deklaracje marketingowe odpowiada Vichy.

Mgr inż. Aleksandra Wójcicka, Specjalista ds. Legislacji i Oceny Bezpieczeństwa

*Test instrumentalny 24 kobiety, 45 sekund po użyciu.

Bibliografia:
1. Bansal R, Aggarwal N. Menopausal Hot Flashes: A Concise Review. J Midlife Health. 2019 Jan-Mar;10(1):6-13.
2. Lizak A., Załęska I., Matuła A., Wilk M., Molekularne mechanizmy starzenia się skóry w okresie menopauzy, „Kosmetologia Estetyczna” 2 / 2019 / vol. 8.
3. Mroczek B., Wróblewska I., Jamrocha K., Jurczak A., Kurpas D., Jakość życia kobiet w okresie menopauzy, „Family Medicine & Primary Care Review” 2014; 16, 2.