Łupież pstry – co to za choroba?

Łupież pstry – przyczyny, objawy, leczenie

Jego charakterystycznym objawem są „pstre”, złuszczające się plamy pojawiające się na ciele (głównie na dekolcie, szyi i brzuchu), które pozostawiają odbarwienia skóry. Skąd się bierze łupież pstry, jak go rozpoznać i jak skutecznie leczyć?

• Łupież pstry jest grzybicą skóry, wywoływaną przez grzyba z gatunku Malassezia.
• Charakterystyczne pstre plamy (odbarwiające się na słońcu) występują zwykle na klatce piersiowej, brzuchu, ramionach i w okolicy pach.
• Zwykle dotyka osoby mieszkające w klimacie tropikalnym – sprzyjają mu wysoka temperatura i duża wilgotność powietrza.
• Łupież pstry leczy się miejscowo, ważna też jest odpowiednia profilaktyka i pielęgnacja zapobiegająca nawrotom.

Łupież pstry (pityriasis versicolor) jest przewlekłą powierzchowną grzybicą, bezpośrednio związaną z namnażaniem grzyba z gatunku Malassezia. Do jej rozwoju przyczynia się nadmierna potliwość i wzmożony łojotok. Występuje u ludzi na całym świecie, ale częściej dotyka mieszkańców obszarów tropikalnych – ze względu na wysoką temperaturę i dużą wilgotność powietrza (choruje tam nawet do 40% populacji, w Europie to ok. 1-4%).¹ Głównie pojawia się u młodych dorosłych po okresie dojrzewania – związane to jest ze wzmożoną aktywnością gruczołów łojowych. Od zwykłego łupieżu schorzenie to odróżnia się wyglądem i lokalizacją zmian skórnych, ten sam jest natomiast czynnik sprawczy – to grzyb z gatunku Malassezia.

Objawy łupieżu pstrego

• Charakterystyczne – żółtobrunatne okrągłe i owalne plamy pojawiają się na klatce piersiowej i dekolcie, szyi, brzuchu, ramionach, w okolicy pach, czasem na twarzy. Mogą też pojawić się na skórze głowy – także wskutek wtórnego zakażenia np. poprzez używanie szczotki czy ręcznika osoby chorej.
• Plamy mają tendencję do złuszczania się, lekko swędzą.
• Zmiany te mogą być odbarwione, przebarwione, czasem nieznacznie zaczerwienione, jasnoróżowe bądź beżowe (zwłaszcza w pierwszym okresie rozwoju choroby – bardziej przypominają wtedy pokrzywkę) – różna intensywność barwy wykwitów starszych i nowo powstałych nadaje skórze „pstry” wygląd.
• W zaawansowanych przypadkach plamy wykazują tendencję do zlewania się.
• W miejscach występowania łupieżu pstrego mogą powstać odbarwienia skóry. Jest to skutek działania kwasu azelainowego wytwarzanego przez drożdżaki na melanocyty (hamuje on tyrozynazę) – tę właściwość kwasu azelainowego wykorzystuje się zresztą w kosmetologii, np. w zabiegach i kosmetykach o działaniu rozjaśniającym przebarwienia. Odbarwienia są zwykle widoczne po ekspozycji na słońce (skóra w tym miejscu się nie opala). Można je zamaskować stosując podkład korygujący, np. Vichy Dermablend.
• Rzadko kiedy chorobie towarzyszy stan zapalny skóry bądź jest on minimalny.

Przyczyny łupieżu pstrego

Główną przyczyną łupieżu pstrego jest aktywność drożdżaków z gatunku Malassezia (głównie Malassezia globosa i Malassezia furfur). Ich szybki wzrost na powierzchni skóry oraz przechodzenie z fazy drożdżopodobnej do fazy strzępkowej obserwuje się w klinicznym przebiegu choroby. Grzyby te stanowią naturalny składnik mikroflory występującej na ludzkiej skórze. Odżywiają się one naskórkiem i łojem. Gdy pojawiają się sprzyjające warunki, skóra zaczyna się mocniej przetłuszczać i pocić – dochodzi do namnażania i zwiększonej kolonizacji drożdżaka, co powoduje charakterystyczne objawy powierzchownej grzybicy. To dlatego właśnie na łupież pstry głównie chorują młodzi dorośli (ze względu na zwiększoną aktywność gruczołów łojowych i potliwość), a także mieszkańcy tropików. Łupieżem pstrym można się też zakazić, np. na basenie czy w gabinecie kosmetycznym, jednak zakaźność tym rodzajem grzybicy jest dużo niższa niż w przypadku grzybicy stóp czy paznokci.

Dowiedz się więcej również o innych przyczynach łupieżu >>>

Jakie czynniki nasilają objawy łupieżu pstrego?

• Wysoka temperatura i duża wilgotność powietrza – typowy klimat tropikalny. W krajach o klimacie umiarkowanym obserwuje się większą zachorowalność w okresie letnim.
• Nadmierna aktywność gruczołów łojowych – bardziej narażone są osoby ze skórą przetłuszczającą się oraz w okresie zmian hormonalnych pobudzających pracę gruczołów łojowych.
• Nadmierne pocenie się, nadpotliwość.
• Osłabienie odporności, niedożywienie.
• Dieta uboga w witaminy (zwłaszcza A, E i z grupy B), cynk i selen, natomiast bogata w węglowodany proste i tłuszcze. To doskonała pożywka dla grzybów!
• Długotrwała antybiotykoterapia.
• Stosowanie kortykosteroidów i leków immunosupresyjnych.
• Stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej antykoncepcji.
• Brak odpowiedniej higieny.
• Otyłość – związana z intensywnym poceniem się, w fałdach skóry powstają idealne warunki do namnażania drożdżaka.

Tropikalny klimat sprzyja wystąpieniu objawów łupieżu pstrego

Jeśli podróżujesz w takie miejsca, objawy łupieżu pstrego mogą się zaostrzyć pod wpływem wysokiej temperatury i dużej wilgotności powietrza. Warto się do tego przygotować – zabrać ze sobą niezbędne preparaty, a na miejscu dbać wyjątkowo uważnie o higienę skóry (np. kąpać się kilka razy dziennie, zmieniać ubrania na świeże).

Jak leczyć łupież pstry?

Łupież pstry jest chorobą przewlekłą i nawrotową (nawroty występują aż u 60-80% chorych²) – z tego powodu wymaga częstego powtarzania leczenia oraz odpowiedniej profilaktyki. W terapii miejscowej stosuje się przede wszystkim przepisane przez lekarza płyny, emulsje, maści bądź żele o działaniu przeciwgrzybiczym, np. z ketokonazolem bądź klotrimazolem. Do kuracji można włączyć preparaty pielęgnacyjne z kwasem salicylowym, np. szampony i mydła. Możesz miejscowo stosować szampony np. z siarczkiem selenu. Ze względu na nawrotowy charakter choroby niezbędne jest stosowanie tego typu produktów profilaktycznie – aby nie dopuścić do ponownego wystąpienia objawów.

Bardzo ważna jest też dbałość o odpowiednią higienę nie tylko ciała, ale też bielizny czy pościeli (trzeba uprać je w wysokiej temperaturze). Im szybciej zaczniesz terapię, tym lepiej – dlatego, gdy tylko zobaczysz na skórze niepokojące zmiany, nie zwlekaj z wizytą u dermatologa. Rozpoznanie łupieżu pstrego nie sprawi mu trudności, a zalecona przez niego terapia przyniesie szybsze i lepsze efekty. W zaawansowanym stadium choroby konieczne może okazać się zastosowanie doustnych leków przeciwgrzybiczych z ketokonazolem czy flukonazolem.

Dowiedz się również o innych sposobach na łupież >>>

Łupież pstry a odpowiednia pielęgnacja

Tak jak w przypadku wielu innych dermatoz, tak w przypadku łupieżu pstrego właściwa pielęgnacja odgrywa kluczową rolę. Jest niezbędna, by podtrzymać efekty leczenia, utrzymać skórę w jak najlepszej kondycji, złagodzić dyskomfort i sprawić, aby objawy nie nawracały.

Na jakie produkty warto postawić, jeśli naszym problemem jest łupież pstry? Tutaj bardzo dużym wsparciem okażą się dermokosmetyki Vichy z linii Dercos.

W przypadku włosów normalnych i przetłuszczających się doskonale sprawdzi się Dercos DS Szampon przeciwłupieżowy. To kosmetyk przeznaczony dla trudnego do usunięcia i nawracającego łupieżu. Już po 1 użyciu eliminuje do 100% widocznego łupieżu³ i chroni przed nawrotami do 6 tygodni. Przywraca równowagę mikrobiomu i łagodzi swędzenie skóry głowy. Jego formuła zawiera dwusiarczek selenu oraz kwas salicylowy o właściwościach złuszczających, dzięki czemu oczyszcza skórę głowy z łusek łupieżu. Ten dermokosmetyk sprawdzi się doskonale jako wsparcie po kuracji: stosuj go 1x w tygodniu, a następnie 1x na miesiąc, aby zapobiec nawrotom.

Dercos DS Szampon przeciwłupieżowy jest dostępny również w formie opakowania uzupełniającego. Dzięki opcji refill nie tylko masz zapas swojego szamponu pod ręką, ale znacznie zmniejszasz zużycie plastiku.

Jeśli jesteś posiadaczem wrażliwej skóry głowy lub włosów farbowanych i zmagasz się z łupieżem, sięgnij po Dercos Szampon przeciwłupieżowy z odżywką 2w1. Formuła szamponu wzbogacona kwasem hialuronowym sprawia, że włosy są wypełnione nawilżeniem do 72 godzin⁴, łatwiej się rozczesują, są bardziej miękkie i lśniące. Formuła jest również bezpieczna dla koloru farbowanych włosów. Jednocześnie chroni przed nawrotami łupieżu⁵ i eliminuje do 100% widocznego łupieżu już po 1 myciu⁶.

W przypadku gdy zmagasz się nie tylko z przetłuszczającą, ale podrażnioną i swędzącą skórą głowy, wypróbuj Dercos Ultrakojący szampon do włosów normalnych i przetłuszczających się. Jego formuła zawiera aktywny kompleks SENSIRINE, jest wzbogacona w witaminę Cg i pantenol. Ten świeży, żelowy szampon natychmiast łagodzi skórę głowy i zmniejsza swędzenie, zapewniając 48-godzinne uczucie komfortu⁷.

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Magdalenę Kaczanowicz.
Za deklaracje marketingowe odpowiada Vichy.

Mgr inż. Magdalena Kaczanowicz, chemik i technolog kosmetyczny

Źródła:
¹ Charakterystyka grzybów z rodzaju Malassezia. II. Aspekty kliniczne, Tomasz Jagielski, Elżbieta Rup, Anna Macura, Jacek Bielecki, https://www.researchgate.net/publication/282336081_Characterization_of_fungi_of_the_Malassezia_genus_II_Clinical_aspects
² Grzyby z rodzaju Malassezia jako oportuniści ludzi i zwierząt, Urszula Czyżewska, Magdalena Siemieniuk, Marek Bartoszewicz, Adam Tylicki, https://phmd.pl/api/files/view/406962.pdf
³ Test konsumencki wśród 262 osób.
⁴ Test instrumentalny.
⁵ Badanie kliniczne, 32 osoby stosujące szampon przez 4 tygodnie, badanie przeprowadzone po 6 tygodniach od zaprzestania stosowania.
⁶ Test konsumencki wśród 262 osób.
⁷ Badanie kliniczne, 43 pacjentów, 3 tygodnie.

Jego charakterystycznym objawem są „pstre”, złuszczające się plamy pojawiające się na ciele.