Objawy kliniczne wypadania włosów
Jak można zdefiniować wypadanie włosów?
J-F. M.: Wypadanie włosów nie ma zwykle jednej przyczyny i jest złożonym problemem zależnym od wielu czynników. Możemy jednak powiedzieć, że istnieją dwa główne typy łysienia. Łysienie androgenowe jest najczęstsze i dotyka ponad połowy wszystkich mężczyzn w ciągu ich życia, a także kobiet po menopauzie. W rzeczywistości wiąże się ze zmniejszeniem wielkości mieszków włosowych, a nie utratą samego włosa. Inną formą powszechnego łysienia jest znacząca, nagła i rozproszona utrata włosów, określana jako ich wypadanie. Ten rodzaj łysienia obejmuje łysienie telogenowe i anagenowe. Łysienie telogenowe przyspiesza naturalną fazę wypadania włosów, podczas gdy łysienie anagenowe przedwcześnie przerywa fazę wzrostu włosów.
Czy objawy kliniczne związane z wypadaniem włosów różnią się w zależności od przyczyn, np. hormonalnych czy sezonowych?
J-F. M.: Tak, istnieją znaczne różnice pomiędzy różnymi rodzajami łysienia. U pacjentów z łysieniem androgenowym (wypadanie włosów związane z męskimi hormonami) dochodzi do powolnej i postępującej utraty gęstości włosów na dotkniętych obszarach skóry głowy (różnych u mężczyzn i kobiet). W ciężkiej postaci łysienia, znanej również jako łysienie plackowate, występują oznaki miejscowego zapalenia skóry głowy, a wypadanie włosów widoczne jest w formie placków o średnicy kilku centymetrów, które mogą obejmować całą skórę głowy. Wreszcie w przypadku łysienia rozproszonego, zarówno anagenowego, jak i telogenowego, utrata włosów następuje w równomierny sposób na całej skórze głowy. Ten rodzaj wypadania włosów jest często spowodowany niedoborem składników odżywczych, stresem, działaniem niepożądanym leku, zaburzeniami hormonalnymi, a także, ale w mniejszym stopniu, zmianami pór roku.
Czy objawy kliniczne związane z wypadaniem włosów są takie same u mężczyzn i u kobiet?
J-F. M.: Jeśli chodzi o łysienie androgenowe, objawy kliniczne różnią się. Mężczyźni tracą włosy na wierzchołku (czubku) głowy i w okolicy płatów czołowych (zakola), podczas gdy kobiety – głównie na czubku głowy i koronie. Jednak w przypadku rozproszonego łysienia anagenowego bądź telogenowego objawy kliniczne są takie same u mężczyzn i kobiet. Należy jednak zauważyć, że kobiety są bardziej podatne na wypadanie telogenowe, ponieważ częściej cierpią na niedobory żywieniowe (na przykład żelaza i cynku) i oczywiście tylko one doświadczają ciąży i porodu, a wtedy dochodzi do bardzo wielu zmian hormonalnych mających wpływ na włosy.
Jakie narzędzia są pomocne w diagnozowaniu przyczyn łysienia?
J-F. M.: Ogólnie rzecz biorąc, możemy ocenić zasięg i stopień nasilenia łysienia , stosując klasyfikację Hamiltona dla mężczyzn i klasyfikację Ludwiga dla kobiet. Jednak w celu bardziej szczegółowej analizy stosuje się metody fotograficzne, zwłaszcza fototrychogram. Ogolony niewielki obszar skóry głowy pacjenta (około 2 cm2) jest fotografowany, a następnie dwa dni później robione jest jego kolejne zdjęcie. Porównanie tych obrazów pozwala nam ustalić stosunek między liczbą włosów, które zaczęły odrastać, a tymi, które się nie pojawiły.
Włosy, które odrastają, znajdują się w fazie wzrostu (anagenu), a włosy, które nie odrastają, znajdują się w fazie telogenu – czyli w fazie spoczynku, zanim w naturalny sposób wypadną. Dzięki fototrychogramowi możemy zatem dokładnie oszacować stosunek między tymi dwiema fazami, stopień wypadania włosów, potencjał ich odrastania, możliwą deregulację faz cyklu włosów lub miniaturyzację mieszków włosowych.
Ten rodzaj badania pozwala nam również określić średnicę pasm włosów. Obecnie wiadomo, że duża różnica średnic włosów na skórze głowy jest równoznaczna ze zwiększonym ryzykiem zmniejszenia gęstości włosów wraz z wiekiem. Bardziej precyzyjne techniki fotograficzne mogą również ujawnić oznaki stanu zapalnego otaczającego mieszki włosowe, które mogą wskazywać na łysienie androgenowe.
Aby zaplanować jak najlepsze możliwe leczenie, dermatolog lub trycholog prześledzi też historię osobistą i rodzinną pacjenta oraz wypyta go o styl życia, aby potencjalnie wykryć niedobory żywieniowe lub nadmierny stres – czynniki, które mają wpływ na stan włosów.
Klinika włosów
i skóry głowy