Kolagen – jak działa w kosmetykach?
Kolagen jest głównym białkiem budulcowym naszej skóry. To właśnie on decyduje o jędrności i jakości skóry w młodym wieku. Czy kolagen stosowany w kosmetykach może pomóc cofnąć czas?
- Kolagen jest głównym składnikiem ludzkiej skóry, decydującym o jej jędrności.
- Z wiekiem go ubywa, dlatego warto sięgać po składniki mające zdolność pobudzania jego produkcji.
- Kolagen jako składnik kosmetyków przede wszystkim wzmacnia właściwości ochronne skóry przed ucieczką wilgoci i szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych.
Kolagen w skórze
Kolagen jest głównym białkiem tkanki łącznej, zbudowanym wyłącznie z aminokwasów (m.in. glicyny, proliny i hydroksyproliny). Ma postać potrójnej helisy (można to porównać do wytrzymałej liny splecionej z trzech nitek). Skóra właściwa aż w 70-85% składa się z kolagenu i to właśnie dzięki niemu zachowuje swoją spójność, gęstość i jędrność. Niestety, już ok. 25. roku życia zmniejsza się ilość kolagenu w skórze – to już wtedy zaczyna się więc ona fizjologicznie starzeć, choć jeszcze nie widać tego gołym okiem. Rocznie ubytek kolagenu wynosi ok. 1%.1 Proces ten potęgują czynniki zewnętrzne, takie jak promienie UV czy zanieczyszczenia. W efekcie pojawiają się takie objawy, jak zmarszczki, zanik objętości i opadanie tkanek (skóra traci swoje podparcie). Dominującą formą kolagenu (85-90%) w skórze człowieka jest kolagen I, który stanowi włóknistą podporę skóry, a także kolagen III (do 15%), który oplata włókna zbudowane z kolagenu I i odpowiada za prawidłowe ich ułożenie, a także za sprężystość skóry.2 Kolagen syntetyzowany jest w fibroblastach – pobudzając je do pracy, można więc wpłynąć na poprawę jędrności skóry. Takie działanie ma np. witamina C w odpowiedniej formie i stężeniu.
Kolagen jak klej
Swoją nazwę kolagen zawdzięcza greckiemu słowu „kolla” („klej”), ponieważ „skleja” komórki skóry, będąc głównym składnikiem macierzy pozakomórkowej. W ten sposób tworzy rusztowanie podtrzymujące tkanki.
Zastosowanie kolagenu
Kolagen pozyskiwany od zwierząt znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry i zabiegach estetycznych. Stosuje się go w 3 postaciach:
- W medycynie estetycznej – wypełniacze kolagenowe stanowią najstarszą grupę wypełniaczy tkankowych, stosowanych od lat 80. XX wieku; coraz częściej jednak są zastępowane są przez bardziej bezpieczne i dające naturalny, czasowy efekt wypełniacze kwasu hialuronowego. Nowością stosowaną w medycynie estetycznej jest natomiast atelokolagen w płynnej formie podawany do skóry techniką mezoterapii – nie ma on działania wypełniającego, jego celem jest pobudzenie fibroblastów do produkcji nowych włókien kolagenowych, a na pełen efekt trzeba poczekać ok. 3-6 miesięcy.
- W nutrikosmetykach – suplementy z kolagenem lub hydrolizatami kolagenu (np. rybiego) do niedawna były stosowane głównie w profilaktyce schorzeń związanych ze zmianami w tkance łącznej, głównie chrzęstno-stawowej. Obecnie dostępne jest coraz więcej preparatów kolagenowych, wykazujących pozytywny wpływ na syntezę kolagenu w skórze i jej odmłodzenie.3
- W kosmetologii – ze względu na wysoką masę cząsteczkową kolagen nie ma możliwości penetrowania przez naskórek i nie może prowadzić do odbudowy naturalnego kolagenu. Doskonale sprawdza się jednak jako składnik wzmacniający barierę ochronną skóry – działa na powierzchni skóry ograniczając transepidermalną utratę wody poprzez tworzenie hydrofilowego filmu, a także chroniąc skórę przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. W kosmetologii stosuje się kolagen pochodzenia zwierzęcego bądź roślinnego, rzadziej syntetyczny.
Kolagen w kosmetykach – dla kogo?
Ze względu na działanie ochronne, wzmacniające i nawilżające, kosmetyki z kolagenem są szczególnie polecane do pielęgnacji skóry:
- suchej, przesuszonej, odwodnionej,
- dojrzałej, z widocznymi objawami starzenia się,
- zniszczonej słońcem,
- narażonej na działanie czynników zewnętrznych,
- wrażliwej, podatnej na podrażnienia, alergicznej,
- problematycznej,
- cienkiej, naczyniowej,
- z bliznami, śladami pozapalnymi (np. potrądzikowymi) – kolagen przyspiesza gojenie skóry i jej regenerację.
Szybki efekt odżywienia i ukojenia skóry przynoszą maski kolagenowe – w kremie bądź w specjalnych płatach.
1 Ganceviciene R. et al. Skin anti-a- ging strategies. Dermato-Endocri- nology 4:3, 308–319
2-3 Żelaszczyk D, Waszkielewicz A, Marona H: Kolagen - struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej. Estetol Med Kosmetol 2012; 2(1): 14-20. DOI: http://dx.doi.org/10.14320/EMK.2012.003