Pierwsze objawy menopauzy

Menopauza oznacza moment całkowitego ustania miesiączkowania. Nie dzieje się to jednak z dnia na dzień. Okres stopniowego wygaszania czynności jajników trwa kilka lat i wiele kobiet obserwuje wtedy u siebie mniej lub bardziej nasilone symptomy przekwitania. Jakie zwykle są pierwsze objawy menopauzy?

• Menopauza oznacza moment całkowitego ustania miesiączkowania z przyczyn fizjologicznych.
• Pojawia się w wieku 50-53 lat, ale nie dzieje się to z dnia na dzień. Pierwsze objawy wygaszania czynności hormonalnej jajników mogą się pojawić kilka lat wcześniej.
• Są to najczęściej typowe objawy menopauzy: uczucie osłabienia, wahnięcia nastroju, uderzenia gorąca, napadowa potliwość. Wiele kobiet nie wiąże ich początkowo z menopauzą.
• W związku z obniżeniem poziomu estrogenów pogarsza się też kondycja skóry.
• Objawy te można złagodzić poprzez odpowiednią pielęgnację, dietę, ruch, a także hormonalną terapię zastępczą.

Pierwsze objawy menopauzy – kiedy się pojawiają?

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) menopauza (przekwitanie, klimakterium) to ostatnia miesiączka, po której przez co najmniej 12 miesięcy nie wystąpiło krwawienie menstruacyjne. Powszechnie jednak terminu tego używa się szerzej – określając nim stopniowy, trwający wiele lat proces wygaszania aktywności hormonalnej jajników, czemu towarzyszą charakterystyczne objawy. Pierwsze objawy menopauzy średnio pojawiają się ok. 5-6 lat przed ustaniem miesiączkowania, choć niektóre kobiety mogą je obserwować (choć nie zawsze wiązać z menopauzą) jeszcze wcześniej, nawet 10-12 lat przed tym momentem. Jeśli średni wiek menopauzy w Polsce wynosi 51 lat¹, oznacza to, że wiele kobiet zacznie odczuwać pierwsze objawy menopauzy już po 40-45. roku życia, a czasami nawet wcześniej (mówimy wtedy o przedwczesnej menopauzie).



 

Pierwsze objawy menopauzy – jak wyglądają?

Pierwsze objawy menopauzy stanowią odpowiedź organizmu na zmniejszanie się ilości estrogenów w organizmie. Najszybciej pojawiają się tzw. objawy wypadowe, takie jak:

• uderzenia gorąca,
• bezsenność, trudności z zasypianiem, budzenie się w nocy,
• nagłe zlewanie się potem, duszności (zwykle nocą, kobiety budzą się w mokrej piżamie),
• przewlekłe zmęczenie, senność, ogólne osłabienie,
• stany depresyjne, obniżenie nastroju, przygnębienie,
• płaczliwość, rozdrażnienie (nawet bez powodu),
• nagłe pojawianie się rumienia na skórze, uczucie pieczenia skóry,
• kołatanie serca, uczucie niepokoju, stany lękowe,
• osłabienie koncentracji, zapominanie,
• bóle mięśni i stawów,
• bóle i zawroty głowy.

Są to charakterystyczne objawy zespołu klimakterycznego. Gdy się pojawiają, większość kobiet znajduje się jeszcze w szczytowym momencie swojego życia – są aktywne zawodowo, podróżują, uprawiają sporty, budują nowe związki i przyjaźnie, wiele z nich zajmuje się dorastającymi dziećmi ciesząc się urokami późnego macierzyństwa. Dlatego tak trudno jest im zaakceptować, że pojawiające się napady smutku, złości czy złego samopoczucia mogą być związane z menopauzą. Często pierwsze objawy przekwitania mylą z przepracowaniem, stresem i zmęczeniem, zwłaszcza gdy nie towarzyszą im wyraźne zaburzenia miesiączkowania (lub gdy kobieta stosuje antykoncepcję hormonalną), co jest typowe dla pierwszego okresu menopauzy.

Dowiedz się więcej o zaburzeniach miesiączki w menopauzie

Pierwsze objawy menopauzy a przedwczesna menopauza

O przedwczesnej menopauzie mówimy wtedy, gdy pierwsze objawy menopauzy pojawiają się przed 40. rokiem życia (czasami dotyczy to nawet kobiet przed 35. rokiem życia). Zwykle nie jest to naturalny stan fizjologiczny – przedwczesna menopauza (a dokładnie: przedwczesna niewydolność jajników) może być objawem choroby autoagresywnej czy neurologicznej, np. zapalenia tarczycy (Hashimoto), celiakii, cukrzycy typu I, reumatoidalnego zapalenia stawów, miastenii itp. Uważa się też, że czynnikiem jej sprzyjającym jest stres cywilizacyjny, na jaki narażone są współczesne kobiety. Przedwczesna menopauza wymaga konsultacji lekarza ginekologa-endokrynologa i badań diagnostycznych. Odpowiednia terapia hormonalna w wielu przypadkach pozwala na przywrócenie przedwcześnie zatrzymanej miesiączki, a u niektórych kobiet – nawet pełnej płodności. To ważne także ze względu na zdrowie psychiczne – osoby przed czterdziestką nie są gotowe na przyjęcie objawów przekwitania jako naturalnego etapu w życiu kobiety.

Pierwsze objawy menopauzy – jak rozpoznać?

W początkowym stadium okresu okołomenopauzalnego wiele kobiet nadal normalnie miesiączkuje, dlatego rozpoznanie objawów menopauzy bywa utrudnione. Jeśli jednak coś cię zaniepokoi – obserwujesz nawracające uderzenia gorąca, jesteś chronicznie zmęczona lub często rozdrażniona – warto udać się do lekarza, który potwierdzi pierwsze objawy menopauzy. Podstawowym badaniem diagnozującym jest sprawdzenie stężenia hormonu folikulotropowego (FSH), który wpływa na przebieg cyklu miesiączkowego, stymuluje owulację, regulując proces dojrzewania w jajnikach pęcherzyków Graafa oraz wydzielanie estrogenów w jajnikach. Jego podwyższony poziom świadczy o menopauzie (w początkowej fazie poziom estrogenów może być jeszcze w normie). Test na menopauzę można zrobić w domu – dostępne w aptekach testy płytkowe (z moczu) wykrywają FSH o stężeniu 25 mlU/ml lub wyższym. Dokładniejsze badania hormonalne (FSH, LH, estradiol, progesteron) zleci ci lekarz, który przeprowadzi też badanie ginekologiczne (pozwala ono stwierdzić niedobory estrogenów w obrębie błony śluzowej pochwy i sromu) i USG (zbada grubość endometrium).

Pierwsze objawy menopauzy – jak złagodzić?

Menopauza to nie choroba, ale jeśli jej pierwsze objawy są dokuczliwe, warto poszukać sposobów, aby je złagodzić. Relaksacja, czas dla siebie, odpowiednia pielęgnacja skóry, regularny wysiłek fizyczny i lekka dieta – to wszystko nie tylko poprawi nastrój, ale też zapobiegnie nasilaniu się objawów ogólnoustrojowych menopauzy. Szczególnie pomocna jest dla wielu kobiet hormonalna terapia zastępcza (HTZ), której celem jest suplementacja ubywających hormonów. Nie tylko zmniejsza wczesne objawy menopauzy, ale też zapobiega jej odległym następstwom, takim jak osteoporoza. Wpływa też na kondycję skóry i włosów, zapobiega suchości pochwy i objawom ze strony układu moczowo-płciowego. Leczenie polega na zastąpieniu naturalnej czynności hormonalnej jajników poprzez podawanie estrogenów (estrogenowa terapia zastępcza, ETZ) lub estrogenów i progesteronu (HTZ) w minimalnych skutecznych dawkach. Najczęściej stosowane są estrogeny naturalne (np. 17β-estradiol), które wykazują najbardziej fizjologiczne działanie i są dobrze tolerowane przez organizm kobiety.

Pierwsze objawy menopauzy a pielęgnacja skóry

Właściwy poziom estrogenów to prawidłowo zbudowany kolagen, a kolagen to młodość skóry. Wiele kobiet odczuwających pierwsze objawy menopauzy bardziej niż utraty płodności obawia się utraty młodości skóry. Niestety, im niższy poziom estrogenów w organizmie, tym gwałtowniejsza utrata jędrności i elastyczności skóry – tkanki zaczynają opadać, pojawiają się „chomiki”, zanika ładny owal, pogłębiają się zmarszczki i bruzdy, nasila suchość skóry. Są to objawy tzw. starzenia menopauzalnego. Dlatego pamiętaj, że w okresie okołomenopauzalnym tak ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry, która pozwoli przygotować ją do tych zmian i je spowolnić. O czym szczególnie pamiętać?

• Nawilżaj intensywnie skórę, aby zapobiec jej przesuszeniu. Unikaj ekspozycji skóry na czynniki, które mogą nasilać przesuszenie, takie jak promienie UV czy suche i gorące powietrze.
• Regularnie stosuj kuracje intensywnie nawilżające skórę i wzmacniające jej właściwości obronne przed szkodliwymi czynnikami ekspozomu oraz substancjami podrażniającymi.
• Jeśli obserwujesz nagły rumień i czerwienienie się skóry, stosuj kremy do skóry naczynkowej i z trądzikiem różowatym, aby uspokoić objawy.
• W codziennej pielęgnacji postaw na kremy odbudowujące przeznaczone do skóry w okresie menopauzy, np. z gamy Neovadiol. Nie tylko wzmacniają warstwę hydro-lipidową skóry, ale też ją ujędrniają i zagęszczają, dbając o jej młodość.
• Przynajmniej dwa razy w roku stosuj ampułki z witaminą C lub retinolem – to składniki o udowodnionej skuteczności przeciwstarzeniowej. Stymulują produkcję kolagenu, rozjaśniają koloryt, zapobiegają przebarwieniom.
• Chroń skórę przed promieniami UV – to główny czynnik uszkadzający skórę, powodujący widoczne gołym okiem objawy fotostarzenia.
• Pamiętaj, że niedobór estrogenów odbija się na jakości i wyglądzie nie tylko twarzy, ale całego ciała. Szczególnie narażone na przyspieszone starzenie są miejsca często odsłaniane, takie jak szyja, dekolt i dłonie. Dbaj o nie szczególnie!
• Wprowadź też zmiany do codziennej diety. Jedz więcej produktów pełnoziarnistych, zielonych warzyw, nasion strączkowych (to naturalne źródło fitoestrogenów), a także bogatych w zdrowe kwasy tłuszczowe orzechów, nasion i pestek dyni czy słonecznika oraz tłustych ryb. Nie tylko łatwiej będzie ci utrzymać figurę, ale też „nakarmisz” skórę od środka, wzmacniając jej właściwości ochronne i regeneracyjne. Pij też dużo wody!



¹Czynniki środowiskowe wpływające na wiek wystąpienia naturalnej menopauzy u kobiet, Bogdan Rumianowski, Agnieszka Brodowska, Beata Karakiewicz, Elżbieta Grochans, Karina Ryterska, Maria Laszczyńska, https://pdfs.semanticscholar.org/c6fe/178772c3f22882391de778e7e425f73cdf18.pdf