Lecytyna sojowa - czy faktycznie jest nieszkodliwa dla naszego zdrowia?

Lecytyna sojowa to substancja, która jest współcześnie obecna w większości produktów żywnościowych. Możemy ją znaleźć pod symbolem E322 i przeważnie jest ona substancją uznawaną za nieszkodliwą dla naszego zdrowia. A jaka jest rzeczywistość? Okazuje się, że wszystko zależy od źródeł jej pozyskiwania.

Lecytyna sojowa jako dodatek do żywności

Lecytyna sojowa jest substancją, która znalazła szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym, dzięki ograniczeniu kosztów produkcji, poprawie jakości, a także trwałości gotowych produktów. Jest ona pozyskiwana głównie jako produkt uboczny w produkcji olejów roślinnych,dodaje się ją zaś  zazwyczaj do ciast, pieczywa, wyrobów cukierniczych, margaryny, majonezu, czekolady, makaronów, produktów instant czy polew cukierniczych.

Rolą lecytyny sojowej jako dodatku do żywności jest przede wszystkim polepszenie konsystencji ciasta, miękkości skórki w pieczywie, wydłużenie świeżości produktu, zapobieganie sklejaniu się oraz przywieraniu wyrobów do powierzchni naczyń, a także ułatwianie procesu łączenia się produktów trudnych do wymieszania czy też tworzenia emulsji wodno-tłuszczowych.

Lecytyna sojowa dodana np. do pączków sprawia, że wydają się one mniej tłuste, zaś przy produkcji czekolady czyni jej strukturę gładką i aksamitną. I choć często obawiamy się jej obecności w pożywieniu, to w wielu przypadkach wykazuje ona bardzo korzystne działanie. Wszystko jednak zależy od tego, w jaki sposób pozyskiwania jest lecytyna sojowa - jej najtańszą wersję pozyskuje się z ziaren soi modyfikowanej genetycznie, a nierzadko też z użyciem szkodliwych chemikaliów w procesie produkcyjnym.

Warto też zaznaczyć, że poza tym, że E322 to popularny emulgator żywnościowy. To również bardzo ważna dla organizmu substancja produkowana codziennie przez naszą wątrobę, a także składnik posiadający szerokie zastosowanie w kosmetyce.

Co to jest lecytyna sojowa?

Lecytyna jest mieszaniną fosfolipidów, triglicerydów, glikolipidów, steroli oraz niewielkich ilości kwasów tłuszczowych, węglowodanów i sfingolipidów. To substancja, która ma duży wpływ na prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu, a ponadto okazuje się bardzo przydatna w profilaktyce lub terapii różnych dolegliwości, przy produkcji żywności czy w kosmetyce.

Naturalnymi źródłami lecytyny sojowej w pożywieniu są:

* żółtka jaj,
* wątroba,
* soja,
* awokado,
* fasola,
* zarodki pszenne,
* ziarna słonecznika,
* olej rzepakowy nierafinowany,
* nabiał,
* ryby,
* zielone warzywa,
* orzechy,
* drożdże piekarnicze,
* oliwki.

Poza tym, że źródłem lecytyny jest wiele spożywanych przez nas na co dzień naturalnych produktów spożywczych, to dostarczamy ją również do organizmu, spożywając produkty przetworzone, np. pieczywo czy czekoladę. Wystarczy ok. 300g pieczywa, by pokryć dziennie zapotrzebowanie na tę substancję. Lecytynę sojową możemy też suplementować w postaci płynnej, rozpuszczalnych tabletek czy kapsułek. Większość z nas nie musi przyjmować lecytyny na co dzień - warto jednak sięgnąć po nią w stanach wzmożonego wysiłku umysłowego czy spadku koncentracji.

Dużym zagrożeniem dla naszego organizmu jest jednak lecytyna pozyskiwana z ziaren genetycznie modyfikowanej soi wraz z użyciem substancji chemicznych podczas procesu produkcji. Wpływa ona niekorzystnie na nasz organizm i może powodować wiele nieprzyjemnych dolegliwości np. alergię pokarmową

Lecytyna sojowa - niekorzystny skład. Skąd się bierze lecytyna sojowa?

Lecytyna sojowa jest mieszanką olejów i fosfolipidów, czyli składników błony komórkowej wszystkich roślin i zwierząt. Choć lecytyna nie musi pochodzić wyłącznie z ziaren soi, bowiem możemy ją spotkać również w ziarnach słonecznika czy rzepaku, to jednak właśnie soja stanowi jej najczęstsze źródło. Problem polega niestety na tym, że soja jest jedną z najczęściej modyfikowanych roślin, jej ziarna zaś są jednymi z najbardziej zanieczyszczonych przez pestycydy. Chcąc otrzymać lecytynę sojową z surowych ziaren soi, pozyskuje się olej sojowy przy pomocy chemicznego rozpuszczalnika, którym najczęściej jest heksan - związek chemiczny powstający w wyniku rafinacji ropy naftowej, stosowany na szeroką skalę w przemyśle samochodowym czy meblarskim.

Istnieje wiele badań, które potwierdzają obecność toksycznych substancji w lecytynie sojowej, będących pozostałościami po jej procesie produkcyjnym. Na opakowaniach żywności brak jest jednak dokładnego składu lecytyny sojowej, a tym samym informacji, czy do jej produkcji została wykorzystana soja organiczna czy zmodyfikowana genetycznie, a także jakie związki w tym przypadku zastosowano. Oznacza to tym samym, że każdy z nas może spożywać żywność, w której będą znajdować się pozostałości związków chemicznych. I choć lecytyna sojowa stanowi zaledwie 1% w składzie wybranego produktu, to przy spożywaniu kilku lub kilkunastu produktów przetworzonych dziennie, zwiększamy ryzyko jej niekorzystnego wpływu na nasz organizm.

Lecytyna sojowa - funkcja

Lecytyna w organizmie człowieka stanowi bardzo ważny element składowy mózgu oraz tkanki nerwowej, ma wpływ na gospodarkę cholesterolową, pełni funkcję bariery ochronnej ścian żołądka czy wątroby. Ponadto opóźnia proces starzenia się skóry, podnosi sprawność krążenia krwi czy wspomaga działanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Lecytyna buduje wszystkie komórki naszego ciała i ma bardzo duży wpływ na działanie układu nerwowego, hormonalnego czy ruchowego. Ta niepozorna substancja zwiększa pamięć i koncentrację, zmniejsza napięcie nerwowe, wspomaga przemianę materii, przyspiesza regenerację i zwiększa wydolność mięśni, wzmacnia odporność, rozrzedza krew, dzięki czemu zapobiega zawałom czy miażdżycy. Lecytyna wspomaga trawienie i pomaga oczyścić organizm z toksyn, ułatwia wchłanianie składników odżywczych z pożywienia, wspomaga sprawność seksualną mężczyzn, pomaga w terapii niektórych zaburzeń psychicznych, a także działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.

Zapotrzebowanie na lecytynę sojową zwiększa się w trakcie wzmożonego wysiłku fizycznego i psychicznego, w przypadku zaburzeń pamięci, w trakcie rekonwalescencji po chorobie czy przy zaburzeniach gospodarki tłuszczowej organizmu. O suplementacji lecytyny sojowej powinny pomyśleć kobiety w ciąży, bowiem płód przez łożysko pobiera duże ilości choliny (jednego ze składników lecytyny), powodując jednocześnie obniżenie zapasów ustrojowych w organizmie matki.

Lecytyna sojowa w płynie i w kapsułkach - działanie

Właściwości prozdrowotne lecytyny:

* usprawnianie funkcjonowania układu nerwowego - inozytol i cholina, które są składnikiem lecytyny oraz błon komórkowych, są niezbędne do ochrony komórek nerwowych i zapewnienia właściwego przewodzenia nerwowego;
* zapobieganie rozwojowi miażdżycy oraz odkładaniu się cholesterolu - lecytyna bierze udział w metabolizmie cholesterolu i tłuszczów: rozbija je na małe cząsteczki, co ogranicza przyczepianie się tych substancji do ścian naczyń krwionośnych i płytek krwi, a tym samym chroni przed powstawaniem złogów miażdżycowych czy zakrzepów naczyń wieńcowych;
* wspomaganie prawidłowej pracy mózgu, serca, nerek, wątroby, mięśni szkieletowych - lecytyna przyspiesza regenerację wątroby i mięśni, poprawia, krążenie, wzmacnia serce i nerki;
* wzmacnianie organizmu w czasie rekonwalescencji, stanach przemęczenia czy okresie wzmożonego wysiłku - lecytyna zwiększa wydajność umysłową, poprawia pamięć i koncentrację, podnosi wytrzymałość mięśni, skraca czas regeneracji organizmu po wysiłku fizycznym, podnosi odporność na stres;
* opóźnianie procesów starzenia skóry - zwiększa wchłanianie witamin (szczególnie A, E, D, K) rozpuszczalnych w tłuszczach;
* stanowienie bariery ochronnej dla żołądka - lecytyna wspomaga proces trawienia i walczy z toksynami,
* wspomaganie leczenia niektórych chorób (ataksje Friedricha, zespół Touretta, pląsawica Huntingtona) oraz ich zapobieganie (Parkinson, Alzheimer)

Zastosowanie lecytyny w kosmetyce:

* lecytyna dodawana do kosmetyków wykazuje działanie pielęgnujące i kondycjonujące skórę oraz włosy,
* substancja ta okazuje się przydatna w leczeniu różnych schorzeń skórnych, np. łuszczycy, trądziku
* fosfolipidy, które stanowią część składową lecytyny, wykazują szczególną aktywność kosmetyczną, ułatwiając penetrację warstwy rogowej naskórka oraz wnikanie substancji aktywnych kosmetyków w głąb skóry,
* lecytyna chroni skórę przed nadmierną utratą wody,
* zwiększa elastyczność i miękkość skóry, wygładza drobne zmarszczki,
* nadaje włosom połysk i zapobiega ich elektryzowaniu się poprzez zmniejszanie ilości ładunków elektrostatycznych,
* dzięki zawartości witaminy B oraz właściwościom przeciwutleniającym, opóźnia starzenie i odżywia skórę oraz włosy.

Lecytyna sojowa - skutki uboczne. Czy lecytyna sojowa jest szkodliwa?

Lecytyna to ważna dla naszego organizmu substancja, która powinna być dostarczana do niego na co dzień wraz z pożywieniem, w szczególnych przypadkach zaś w postaci dodatkowej suplementacji. Trzeba jednak zaznaczyć, że zanieczyszczona i zmodyfikowana genetycznie lecytyna sojowa GMO nie będzie dla naszego organizmu stanowiła dobrego rozwiązania, bowiem może powodować wiele nieprzyjemnych skutków ubocznych.

Szkodliwość genetycznie zmodyfikowanej lecytyny sojowej objawia się najczęściej w postaci biegunki, wysypki, braku apetytu, zawrotów głowy, nudności czy zaczerwienień twarzy lub skóry ciała. Sporadycznie mogą się zdarzyć nawet omdlenia. Długotrwałe skutki spożywania tego typu żywności nie są jeszcze do końca znane, jeśli jednak zależy nam na tym, by uniknąć negatywnych konsekwencji jej spożywania, najlepiej ograniczyć jedzenie produktów modyfikowanych genetycznie oraz ich pochodnych. Podczas zakupów, poza składem artykułów spożywczych, zwracajmy uwagę również na ich ceny - im tańszy dany produkt, tym większe prawdopodobieństwo, że zawarta w nim lecytyna sojowa została pozyskana z ziaren soi genetycznie zmodyfikowanej i z użyciem szkodliwych substancji chemicznych w procesie produkcji.

Niektórzy producenci żywności zawierają na opakowaniu produktów informację, że znajdująca się w nich lecytyna sojowa jest organiczna i bezpieczna w stosowaniu. Produkty tego typu najpewniej zaś znajdziemy w specjalistycznych sklepach ze zdrową żywnością.

Lecytyna organiczna jest uznawana za bezpieczną substancję, która nie wchodzi w interakcję z lekami czy innymi suplementami diety. Przekraczanie zalecanych dawek lecytyny sojowej płynnej lub w kapsułkach może również wywołać biegunkę, nudności, ból brzucha czy uczucie pełności żołądka. Przedawkowanie tej substancji może też skutkować spadkiem ciśnienia krwi, zaburzeniami w pracy serca, a nawet stanami lękowymi. Pamiętajmy też o tym, że preparaty z lecytyną sojową bardzo często zawierają też witaminę E, której działanie antyoksydacyjne jest bardzo cenione, ale której nie należy przyjmować przy lekach rozrzedzających krew.

Lecytyna sojowa - alergia

Soja jest współcześnie uważana za jeden ze zdrowszych produktów żywnościowych i staje się bardzo popularna wśród osób dbających o zdrowy styl życia. Coraz częściej jednak słyszy się, że jest ona odpowiedzialna nawet za 90% wszystkich reakcji alergicznych. Co więcej, alergia na soję najczęściej rozwija się we wczesnym dzieciństwie, dlatego szczególnie mają z nią do czynienia niemowlęta oraz dzieci. To, co w soi może wywoływać alergię pokarmową to przede wszystkim zawarte w niej białka, które nasz układ immunologiczny uznaje za szkodliwe, co wyzwala produkcję przeciwciał IgE w organizmie. Za każdym razem, gdy alergik będzie spożywał produkt sojowy, jego układ odpornościowy będzie uwalniał histaminę oraz inne środki chemiczne, by walczyły ze szkodliwymi białkami. Te substancje mogą natomiast powodować u nas takie reakcje alergiczne, jak nudności, wysypki czy zaczerwienienie skóry.

Choć lecytyna sojowa składa się przede wszystkim z tłuszczów, zawiera ona również niewielką ilość białek, które mogą powodować alergię. Naukowcy coraz częściej przyznają, że E322 jest źródłem wielu ukrytych alergenów, które mogą powodować alergie o dużo szerszym zasięgu. Dlatego też osoby, które mają do czynienia z alergią na soję nie powinny spożywać produktów i przyjmować suplementów z dodatkiem lecytyny sojowej. Jednakże najnowsze badania pokazują, że alergia na soję wcale nie musi oznaczać jednoczesnej alergii na lecytynę. Dlatego zanim zdecydujemy się całkowicie wykluczyć tę substancję z naszej diety, odwiedźmy specjalistę - w tym przypadku alergologa.