Menopauza – Prawdy i Mity

Czy jej objawy są takie same u każdej kobiety? Czy zawsze powoduje tycie i uderzenia gorąca? Czy pojawia się około pięćdziesiątki? Zebraliśmy najpopularniejsze mity na temat menopauzy i wyjaśniamy, jaka jest prawda.

MIT 1: Menopauza zawsze oznacza uderzenia gorąca i obniżenie samopoczucia.

Niekoniecznie. Uważa się, że typowe objawy menopauzy, takie jak uderzenia gorąca czy nagłe zlewanie się potem, dotyczą ok. 1/3 kobiet. Około 40% kobiet cierpi też z powodu większego odczuwania niepokoju, smutku i wyczerpania.¹Z drugiej strony wcale nie tak rzadko zdarza się, że objawy zespołu klimakterycznego są odczuwalne nieznacznie, a przejście przez zmiany menopauzalne przebiega bardzo łagdonie. Zależne to jest od wielu czynników: genetycznych, uwarunkowanych stylem życia, czasem pierwszej miesiączki, porodami itp. Na pewno osoby prowadzące zdrowy styl życia – zdrowo się odżywiające i dbające o regularny wysiłek fizyczny – znacznie łagodniej przechodzą przez ten trudny okres.



MIT 2: Przybranie na wadze jest nieuniknione w okresie menopauzy.

W okresie menopauzy kobiecy organizm rzeczywiście jest fizjologicznie zaprogramowany do gromadzenia tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicy brzucha (tzw. otyłość brzuszna), a procesy związane z rozkładem tłuszczu są mocno rozregulowane. Kiedy jajniki przestają produkować estrogen, ciało szuka go gdzie indziej – hormon ten jest produkowany przez komórki tłuszczowe brzucha i to dlatego właśnie tam organizm „przechowuje” tłuszcz, aby zwiększyć poziom estrogenów. Wiele kobiet, nawet szczupłych przez całe życie, ma teraz tendencję do tycia, a utrata wagi jest nie lada wyzwaniem. Poza tym pamiętaj, że tzw. otyłość brzuszna jest groźna dla zdrowia, ponieważ mamy do czynienia z tzw. tłuszczem trzewnym, otłuszczającym nasze narządy wewnętrzne. Nie musi tak jednak być! Zadbaj o odpowiednią dietę w okresie menopauzy i wysiłek fizyczny, aby nie wpaść w pułapkę „tycia z menopauzy”.

Dowiedz się, jak powinna wyglądać dieta po 50. roku życia.

MIT 3: Menopauza to „choroba”.

Aboslutnie nie, tak jak chorobą nie jest ciąża czy bolesne miesiączki. Oczywiście pod warunkiem że przebiega w sposób fizjologiczny. Menopauza to ustanie miesiączkowania oznaczające utratę zdolności rozrodczych, a moment ten poprzedzony jest powolnym wygaszaniem czynności hormonalnej jajników, które trwa nawet wiele lat, dając w tym czasie mniej lub bardziej nasilone objawy, podobne do choroby (kołatanie serca, uderzenia gorąca, zasłabnięcia). Z tego powodu kobieta w okresie menopauzy na pewno wymaga bardziej troskliwego traktowania ze strony bliskich. Może też skorzystać z dostępnych form leczenia, w tym przede wszystkim hormonalnej terapii zastępczej HTZ, ponieważ większość niekorzystnych zmian ma związek ze spadkiem poziomu estrogenów. Menopauza może też nasilać objawy chorób współtowarzyszących, takich jak osteoporoza, zwiększa ponadto ryzyko wystąpienia depresji.

MIT 4: U kobiet około pięćdziesiątki nagłe ustanie miesiączkowania oznacza menopauzę.

Aby mieć pewność, że tak rzeczywiście jest, musisz… odczekać 12 miesięcy. Menopauza to ostatnia w życiu miesiączka, po której następuje 12-miesięczny okres bez krwawień. Jeśli w ciągu tego roku doszło do wznowienia miesiączkowania, należy udać się do lekarza, aby wykluczyć zmiany patologiczne. Być może nie skończył się jeszcze okres perimenopauzalny, a więc taki, w którym możliwe jest jeszcze nieregularne miesiączkowanie.

MIT 5: Gdy pojawiają się objawy menopauzy, nie trzeba stosować antykoncepcji.

Okres okołomenopauzalny, w którym następuje stopniowe wygaszanie czynności jajników, zwykle trwa ok. 5-6 lat, a czasami nawet więcej. Mimo że miesiączki pojawiają się wtedy nieregularnie, owulacja ciągle zachodzi i istnieje szansa, że zajdziesz w ciążę. Oczywiście, twoje możliwości rozrodcze są dużo mniejsze niż w wieku 20 lat, ale trzeba to miećna uwadze i zadbać o skuteczną antykoncepcję, jeśli nie planujesz już dzieci. Tak naprawdę dopiero całkowite ustanie miesiączkowania (jeśli przez 12 miesięcy nie wystąpiło fizjologiczne krwawienie) jest momentem, w którym możesz zrezygnować z antykoncepcji.

Dowiedz się, kiedy należy zaprzestać stosowania tabletek antykoncepcyjnych.

MIT 6: Menopauza to zabójca libido.

Spadek estrogenów i dokuczliwe objawy menopauzy mogą mieć wpływ na obniżenie libido, ale zwykle niechęć do współżycia bierze się w tym okresie ze zmian, jakie pojawiają się w okolicach rodnych kobiety. Estrogeny są odpowiedzialne za prawidłową budowę i funkcjonowanie nabłonka wyściełającego pochwę, są też powiązane z produkcją kolagenu, stanowiącego główny budulec tkanek całego ciała, także w okolicach intymnych. Kiedy więc ich produkcja spada, zaburzeniu ulegają wszystkie te procesy. Wiele kobiet uskarża się na suchość pochwy, która powoduje ból podczas stosunku. Wskutek zmniejszonej produkcji kolagenu zanikowi ulegają wargi sromowe większe, pełniące ważną funkcję ochronną dla wewnętrznych narządów płciowych, co powoduje dyskomfort (bolesne ocieranie) w trakcie intymnych zbliżeń, oraz dodatkowo nasilenie tendencji infekcji intymnych. Aby temu zapobiec, warto zainteresować się zabiegami ginekologii estetycznej, korzystne jest też stosowanie HTZ oraz domiejscowych środków nawilżających, np. lubrykantów.

MIT 7: Objawy menopauzy skutecznie redukuje tylko terapia HTZ.

Na pewno hormonalna terapia zastępcza jest najskuteczniejszą metodą łagodzenia objawów menopauzy i warto po nią sięgnąć, gdy są do tego wskazania – zawsze pod kontrolą lekarza, który dobierze najlepszy rodzaj i dawkę leku. Jednak osoby, które nie chcą bądź nie mogą z niej korzystać, mogą też sięgnąć po metody alternatywne, takie jak fitoestrogeny, zioła, różne techniki relaksacji, ćwiczenia, dieta bogata w składniki łagodzące objawy menopauzy. Znaczącą rolę w nasileniu objawów psychologicznych odgrywają problemy ze snem, które mogą dotyczyć nawet ok. 51%  kobiet.³Bardzo ważne więc jest, aby dbać w tym czasie o jakość życia i mieć wsparcie ze strony bliskich.

MIT 8: Menopauza dotyczy tylko kobiet 50+.

Średni wiek menopauzy w Polsce to 51 lat², a pierwsze objawy menopauzy pojawiają się zwykle ok. 5-6 lat wcześniej. Zdarza się jednak, że ustanie miesiączki następuje przed 40., a nawet przed 35. rokiem życia – mówimy wtedy o przedwczesnej menopauzie. Nie jest to jednak stan fizjologiczny i wymaga wizyty u lekarza oraz postawienia odpowiedniej diagnozy. Może bowiem być objawem choroby autoagresywnej czy neurologicznej, poza tym menopauza w młodym wieku nie jest korzystna dla zdrowia kobiety. W takich przypadkach możliwe jest zastosowanie odpowiedniej terapii hormonalnej – u niektórych kobiet udaje się w ten sposób przywrócić płodność.

MIT 9: Styl życia nie ma wpływu na menopauzę.

Życie w biegu, stres, śmieciowa dieta, używki (alkohol, papierosy), brak snu, zmęczenie, otyłość, siedzący tryb życia – to wszystko sprzyja nasileniu objawów menopauzy oraz zwiększa ryzyko jej przedwczesnego wystąpienia u kobiet przed czterdziestką. Badania naukowe, którymi objęto ponad 21 tysięcy kobiet z czterech kontynentów, wykazały, że ​​wyższe BMI i częstsze palenie papierosów przez dłuższy czas były powiązane z częstszymi lub cięższymi objawami naczynioruchowymi menopauzy. U kobiet otyłych ryzyko to jest aż o 60% wyższe niż u kobiet o normalnej wadze, natomiast u palaczek – nawet o 80% w porówaniu z osobami niepalącymi⁴.

MIT 10: To, jak się starzeję w okresie menopauzalnym, jest uwarunkowane genetycznie.

Sposób i tempo starzenia się skóry tylko w 20% jest uwarunkowane genetycznie. Reszta to wpływ czynników zewnętrznych. W okresie menopauzy dochodzą do tego zmiany związane z niedoborem estrogenów, a więc przede wszystkim szybki zanik kolagenu w skórze, utrata jędrności i wiotczenie tkanek. Pojawiaję się tzw. chomiki, owal traci młodzieńczy kształt odwróconego trójkąta, pojawiają się cienie i worki pod oczami, powieki zaczynają opadać, nasilają się bruzdy nosowo-wargowe i linie marionetki. Skóra staje się też mocno przesuszona – obserwuje to większość kobiet w okresie klimakterium, jest to główny objaw starzenia menopauzalnego. Dlatego odpowiednia pielęgnacja skóry jest w tym okresie szczególnie ważna, wiele kobiet szuka też zabiegów i profesjonalnych metod poprawy jakości skóry w gabinetach kosmetologii i medycyny estetycznej.

Poznaj kosmetyczne zabiegi polecane w okresie menopauzy.



¹Występowanie depresji i lęku u kobiet w okresie menopauzy, Dorota Koligat1, Anna Paczkowska1, Michał Michalak2, Anna Kaźmierczak3, Marzena Skurzyńska3, Katarzyna Anusiak3, Natalia Dyśko3, Ewa Lipczyńska3, Natasza Czaja3, Tomasz Zaprutko1, Krzysztof Kus, Elżbieta Nowakowska1, http://www.przeglad.amp.edu.pl/uploads/2015/3/159_3_44_2015.pdf
²http://gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2017/06/Gerontologia-Polska_1_2017-2.pdf
³ https://www.researchgate.net/publication/328005376_Stopien_nasilenia_objawow_okolomenopauzalnych_a_bezsennosc_u_niemieckich_kobiet
⁴https://www.ajog.org/article/S0002-9378(19)31370-5/pdf